Geri dönüştürülen plastiklerin kullanması el sağlığını şimdi aşkın yıldırma edebilir

İstanbul

Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, evren genelinde rastgele sene 500 bilyon plastik torba kullanılmaktadır ve 13 milyon plastik, okyanuslara atılıyor. Dakikada 1 milyon plastik şişe satılırken plastik üretimi düşüncesince yılda 17 milyon varil alan yağı harcanıyor. Doğada namevcut olması yüzlerce yılı bulan plastikler hasebiyle rastgele sene 100 bin derya canlısı hayatını yitiriyor. Şişe sularının yüzdelik 90’ında, lavabo sularının ise yüzdelik 83’ünde plastik partiküller bulunuyor. İnsan kaynaklı atıkların yüzdelik 10’unu plastikler meydana getirirken, plastiklerin yüzdelik 50’sini yegâne kullanımlık plastikler oluşturuyor.

Göteborg Üniversitesinden Profesör Bethanie Carney Almroth öncülüğünde indinde kol bilgelik insanı çeşidinden Afrika, Güney Amerika, Asya ve Doğu Avrupa’daki 13 ülkede mevcut plastik art dönüşüm tesislerinden tahsil edilen peletler üstünde meydana getirilen çalışmada, bu peletlerin üstünde 600’den indinde tomar ağılı kimyevi belirleme edildi. Peletlerde mevcut 491 uzvi ve 170 arızi bileşik, pestisit, farmasötik, sınai kimyevi ve plastik ulama maddesi kadar sınıflara ayrıldı.

Plastiklerdeki 13 binden indinde tomar kimyasalın yüzdelik 25’i dokuncalı namına nitelendirilirken, plastiklerin tasarruf sırasında öteki kimyasalları adsorbe etmiş bulunduğu bundan dolayı göz boncuğu plastiğin emniyetli kategoride sınıflandırılmayacağı kararına ulaşıldı. Çalışmada, plastiklerdeki ağılı kimyasalların, plastiklerin art dönüşümünü ve bertarafını zorlaştırdığı hasebiyle art dönüştürülmüş plastiklerin göz boncuğu bölgede baştan kullanımının makul bulunmadığı tespitinde bulunuldu.

“Plastikteki maddeler ayrıksı kimyasallarla indinde araya gelip ağılı hasiyet oluşturuyor”

Plastiklerdeki ağılı kimyasallara değgin AA muhabirinin sorularını yanıt veren TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü zahmetli Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Talınlı, polimer indinde bap bulunan plastiğin üretimi sırasında kimyevi namına vasıflandırılan çözücüler, stabilizanlar ve ulama maddeleri kullanıldığını söyledi.

Plastikteki bütün maddelerin yegâne başına olmasa fark ayrıksı kimyasallarla indinde araya ulaştığında ağılı hasiyet oluşturduğunu tamlayan Talınlı, “Plastiğin içerisindeki bu kimyasallar art dönüşümle elan sakıncalı oluyor. Bu da art dönüşüm sürecinde meydana getirilen el işi bağlı. Polietilen tereftalatları öteki atıklardan ayrı indinde yerde topladığınızı varsayalım. Bunları toplayan endüstri, çabucak polietilen tereftalatın peletlerini baştan üretir ancak bu esnada art doğrultmak az daha solventler kullanıp değişik maddeler eklerse hem özlük alanı kirletici olacak bununla beraber ürettiği dünkü plastik bundan sonra söz gelimi su şişesi kaçınan da oyuncak namına kollar düşüncesince sakıncalı olacak. Bu kimyasallar, art dönüşümlü plastiklerin niteliklerini kazansa fark tasarruf açısından asli plastiklere mucibince elan tehlikelidir.” dedi.

Tanıl, art dönüşümün, plastik atıkların önüne devredilmek düşüncesince çıtırbom indinde çözüm, art tahvil mantığıyla plastik kullanmaya bitmeme edilmesinin de kusur indinde fikir bulunduğunu anlatım etti.

Plastik üretiminin sınırlandırılması, alan yağı ithalatının durdurularak çevreye arkadaş yel ve gündüz enerjisi sistemlerine intikal yapılması tavsiyesinde mevcut Talınlı, şunları kaydetti:

“Plastik kimyasalların bütünü tehlikelidir. Bu plastikleri toprağa gömdüğünüzde 100-200 sene çözünmüyor. Bunun üstüne plastiklerin yüzdelik 5’inin içerisine biyobozunur plastikler yapılması düşüncesince nişastalar konuldu yalnız yüzdelik 95’i kaldı. Aynı plastik kimyasalların hazır para olanları suya karıştığında arsa altı sularını kirletir, oradan bu kimyasallar biyobozunur olmadıkları doğrusu mukavemetli kimyevi oldukları düşüncesince suyu kirletirler. Yer altı ve arsa üstü suları, yağmurlar, nehirler, göller, derece derece küsurat halde çevreyi kirleterek toksik ve kanserojen özellikler gösterebilirler.”

“Bazı kimyasalların vücuttaki yarılanma ömrü 7 yıl”

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, bütün canlılar düşüncesince gözdağı gerçekleştiren plastik atıkların bertarafı sırasında geçer not kimi yöntemlerin hava, su ve arsa kirliliğine sefer açarak aracısız ve vasıtalı yollarla insanoğlu sağlığını etkilediğini bildirdi.

Mikroplastiklerdeki dokuncalı kimyasalların besin zinciri, plastik atıkların yakılması sırasında havaya salınan dioksin ve furanlar kadar kansere sebep olabilecek maddelerin de teneffüs eliyle kişilere geçebildiğini aktaran Yavuz, “Bunların vücutta yarılanma ömürleri 7 yıl. Plastikler hem atılan yükleri hasebiyle riziko oluşturmaktadır bununla beraber onları yevmi yaşamımızda baş döndürücü muhtelif bölgelerde kullanmamız hasebiyle başta besin ve meşrubat kaplarındaki plastiğin yapısında geçer not kimyevi maddelerin indinde bölümü bu gıdalara ve içeceklere geçiyor ve bu yolla da tığ kimyasalları alıyoruz.” diyerek konuştu.

Plastiklerin, insanoğlu bedenindeki dokuncalı etkilerini derinliğine vadede göstermeye başladığını vurgulayan Yavuz, şu detayları verdi:

“Hormon sistemiyle münasebetli bulunduğu düşüncesince diyabet yahut metabolik bozukluklar hasebiyle ortaya çıkabilecek vücutta diyabet düzenlemelerine değgin bozukluklar görebiliriz. Hormonların can alıcı bulunduğu tenasül sistemi sorunları ortaya çıkabiliyor. Bebeklerde ve çocuklarda muhtelif hareket problemlerine sefer açabilir, bu hem asap bununla beraber hormon sistemleri ile ait hareket problemleri olabilir. Yine bu hormonların işin içre bulunduğu dokunmabana türlerinin de artabildiğine değgin endişeler bahis konusu zira kimi kanserler hormonlarla da ilişkili. Aynı sürede bu hormon bozucu kimyasalların obeziteye de döşeme hazırlayabileceği görüşü mevcut.”

“Sıcağa sunulan küsurat plastiklerdeki kimyasallar gıdaya bulaşıyor”

Polikarbondan meydana getirilen plastiklerdeki bisfenol grubu kimyasallara damacana, eroin meşrubat kutuları, araç ve meşrubat gizlenen plastik kaplarda rastlanabileceğinin ve sıcağa sunulan küsurat plastiklerdeki bu maddelerin haydi haydi suya yahut gıdaya bulaşabileceğinin altını çizen Yavuz, plastik kaplarda araç ısıtılmaması ve bu kapların kalıntı makinesinde yıkanmaması gerektiğine değindi.

Yavuz, vatandaşlara şu önerilerde bulundu:

“Her şeyden geçmiş mecburi değilsek plastik mahsul kullanmamalıyız. Çocukları ve bebekleri plastiklerde satılan besin ve içeceklerden ırak tutmaya çalışalım. Yemek hazırlarken cam, eroin yahut porselen kullanmaya çalışmak, paketli ürünleri paketiyle baş başa değil, olabilirse cıncık yahut porselende ısıtmaya idman da ehemmiyetli indinde konu.”

Odakihaber